Η επίβλεψη, η διατήρηση της πειθαρχίας και η φύλαξη των κρατουμένων στα αναμορφωτήρια, τις φυλακές και τα σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας είναι το κύριο αντικείμενο της εργασίας του. Πιο συγκεκριμένα, ο δεσμοφύλακας εκτελεί περιπολίες στα κελιά των κρατουμένων και επιβλέπει τους φυλακισμένους στους χώρους εργασίας τους, στους προαυλισμούς και κατά τη διάρκεια των γευμάτων τους με σκοπό την αποτροπή αποδράσεων, αλλά και τη διατήρηση της τάξης τους χώρους της φυλακής. Ακόμη, ελέγχει τους νεοαφιχθέντες κρατουμένους, αφαιρεί τα προσωπικά τους αντικείμενα, φυλάσσει τα τιμαλφή τους και τους συνοδεύει στα κελιά τους για την έκτιση της ποινής τους. Φροντίζει, επίσης, να τηρεί τις διατάξεις του σωφρονιστικού κώδικα που περιγράφουν με απόλυτη σαφήνεια θέματα που αφορούν στον τρόπο οργάνωσης της ζωής των κρατουμένων, τις συνθήκες υγιεινής και διαβίωσής τους, τον προαυλισμό τους στο χώρο της φυλακής, την επικοινωνία των καταδίκων με πρόσωπα έξω από τη φυλακή, την ψυχαγωγία τους, τη σωματική τους άσκηση, την εκπαίδευσή τους κ.ά. Συχνά, σε περιπτώσεις που απειλείται η τάξη και η ασφάλεια στη φυλακή εφαρμόζει, κατ’ εντολήν των προϊσταμένων του, μέτρα ασφαλείας όπως είναι η χρήση ζώνης ασφάλειας, ο μανδύας ακινητοποίησης, ο εγκλεισμός σε ειδικό κελί (απομόνωση), η χρήση βραχείας ράβδου (κλομπ), υδραντλίας, δακρυγόνων αερίων ακόμα και όπλων. Τέλος, συνεργάζεται με το υπόλοιπο προσωπικό των φυλακών (ψυχολόγους, ιατρούς, κοινωνιολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.ά.), για την εξασφάλιση καλών συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων στη φυλακή.