Ο πολιτικός μηχανικός ασχολείται κυρίως με τον προγραμματισμό, τη μελέτη, την επίβλεψη και την κατασκευή δομικών δημόσιων και ιδιωτικών έργων, με αντικείμενα την δομοστατική και υδραυλική μηχανική, τη γεωτεχνική, τη συγκοινωνιακή υποδομή και προστασία του περιβάλλοντος. Με τα έργα αυτά υλοποιούνται τα αναπτυξιακά προγράμματα σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και ανάλογα με την κατηγορία των έργων αυτών διαμορφώνονται και οι συνθήκες εργασίας του πολιτικού μηχανικού. Ο πολιτικός μηχανικός θα πρέπει να κάνει και τεχνικές μελέτες, δηλαδή να μελετά και να σχεδιάζει τα διάφορα τεχνικά έργα, έτσι ώστε να προβλέψει τυχόν προβλήματα που μπορούν να προκύψουν στην πορεία κατασκευής τους. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τους κανονισμούς και τη νομοθεσία που ισχύει και να επεξεργάζεται τα απαραίτητα για τη μελέτη στοιχεία, όπως στατιστικά, τοπογραφικά, γεωτεχνικά, πολεοδομικά και κυκλοφοριακά. Είναι αυτός που θα επιλέξει τα σωστά υλικά για την κατασκευή των έργων θα εκπονήσει τον προϋπολογισμό συντάσσοντας τεχνικές εκθέσεις, έτσι ώστε να εγκριθεί η μελέτη του και να προχωρήσει η διαδικασία της δημοπρασίας για την κατασκευή του έργου. Προγραμματίζει όλες τις εργασίες, καθορίζει την εργοταξική διάταξη και τις μεθόδους κατασκευής, επιλέγει το μηχανικό εξοπλισμό αλλά και το εργατοτεχνικό προσωπικό και γενικότερα έχει όλο το συντονισμό κατά τη διαδικασία κατασκευής ενός έργου. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζει με υπευθυνότητα όλα τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια των εργασιών, όπως τεχνικά προβλήματα αλλά και θέματα προστασίας των εργατών. Συνήθως, τα έργα με τα οποία ασχολείται ο πολιτικός μηχανικός είναι τα συγκοινωνιακά δίκτυα, οι οικοδομικές κατασκευές, τα υδραυλικά έργα (υδρεύσεις, αποχετεύσεις, εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, αρδεύσεις, φράγματα), σήραγγες, διαμορφώσεις χώρων κ.ά.