Αντικείμενο της εργασίας του αποτελεί ο σχεδιασμός εφαρμογών πολυμέσων που αναφέρονται σε ένα ιδεατό περιβάλλον κατασκευασμένο σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ειδικότερα, ο σχεδιαστής προγραμμάτων εικονικής πραγματικότητας δημιουργεί με τη βοήθεια εξειδικευμένου λογισμικού και της μεθόδου της εικονικής πρωτοτυποποίησης προγράμματα εικονικής πραγματικότητας που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπου-χρήστη και υπολογιστή που βιώνεται από τον πρώτο με τρόπο φυσικό και ενστικτώδη. Μερικές από τις δραστηριότητες του επαγγελματία είναι ο καθορισμός του σεναρίου και των στόχων της εικονικής εφαρμογής, ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα παρουσιαστεί το υλικό, ο σχεδιασμός των γραφικών της εφαρμογής, η ψηφιοποίηση του υλικού και η προσθήκη στην εφαρμογή, καθώς και η τελική επεξεργασία του παραγόμενου έργου και η διόρθωση τυχόν σφαλμάτων. Εφαρμόζει τις τεχνικές σχεδίασης και τελικής δοκιμής προγράμματος και είναι ικανός να τεκμηριώνει το παραγόμενο πρόγραμμα. Ακόμα, αναπτύσσει και συντάσσει προδιαγραφές προγραμμάτων, ακολουθώντας καθιερωμένες μεθόδους και πρότυπα. Το αποτέλεσμα της δουλειάς του μπορεί να απευθύνεται σε ειδικό κοινό ή σε μεγάλες κατηγορίες του πληθυσμού. Συνήθως πρόκειται για παραγωγές με ενημερωτικό, ψυχαγωγικό ή εκπαιδευτικό περιεχόμενο, που παρουσιάζονται με ηλεκτρονικό τρόπο στους χρήστες, είτε σε μια απλή οθόνη υπολογιστή με ειδικά γυαλιά είτε με κάποιο οπτικό κράνος (head-mounted display) ή ακόμη σε μία ή περισσότερες μεγάλες οθόνες, διατεταγμένες με συγκεκριμένο τρόπο (κεκλιμένες, σε σχήμα δωματίου, ημικυκλικές, σε σχήμα θόλου κ.λπ.). Ο χρήστης φορά ειδική κάσκα και γάντια και μέσω αυτών έχει την αίσθηση στερεοσκοπικής όρασης και αφής, που του επιτρέπουν να αντιλαμβάνεται τα αντικείμενα σαν να ήταν πραγματικά. Έχει δηλαδή τη δυνατότητα να «ψηλαφήσει» τα αντικείμενα, να τα δει από όλες τις πλευρές τους και να ελέγξει τη συναρμολογησιμότητά τους. Τέλος, για να δημιουργήσει τρισδιάστατα εργαλεία οπτικοποίησης ο σχεδιαστής χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή, ειδικό λογισμικό, εξειδικευμένα προγράμματα, γλώσσες προγραμματισμού (VRML37 - Virtual Reality Markup Language) κ.λπ.