Ο υλοτόμος ασχολείται με το κόψιμο των δέντρων από το δάσος, με τη μεταφορά των κορμών των δέντρων από το χώρο υλοτόμησής τους, στο σημείο φόρτωσης και μεταφοράς τους στα εργοστάσια επεξεργασίας των δένδρων και τη μετατροπή τους σε ξυλεία, γιατί το ξύλο αποτελεί κύριο υλικό στο χώρο των εσωτερικών και εξωτερικών κατασκευών. Ειδικότερα, οι κύριες επαγγελματικές ενασχολήσεις του υλοτόμου είναι η κοπή των δέντρων, η μεταφορά τους από το σημείο κοπής, στο σημείο μεταφοράς τους προς τους χώρους επεξεργασίας, με τη βοήθεια αγροτικών μηχανημάτων και φορτηγών και η διαλογή των κομματιών των ξύλων. Για την επιτυχή εκτέλεση των επαγγελματικών του καθηκόντων ο υλοτόμος, χρησιμοποιεί αλυσοπρίονο ή τσεκούρι, χειρίζεται γερανούς και άλλα μηχανικά μέσα, προκειμένου να σηκώσει και να μεταφέρει τα κομμένα δέντρα σε σημείο τέτοιο, που να έχουν πρόσβαση τα αγροτικά μηχανήματα ή τα φορτηγά.