Αντικείμενο της εργασίας του είναι η εξασφάλιση της ορθής διαδικασίας της αφέσεως. Πιο συγκεκριμένα, ο αφέτης, ανάλογα με το αγώνισμα στο οποίο συμμετέχει, υποδεικνύει στους αθλητές (δρομείς, κολυμβητές, πληρώματα σκαφών, οδηγούς αυτοκινήτων, ποδηλάτες κ.ά.) τις θέσεις τους κατά την εκκίνηση. Ελέγχει την παρουσία των αθλητών, τους δίνει τις απαραίτητες οδηγίες και τους ενημερώνει σε ποια διαδρομή θα αγωνιστούν. Πληροφορεί, επίσης, τους αθλητές για το χρόνο που απομένει μέχρι την εκκίνηση προκειμένου να προετοιμαστούν για τον αγώνα, δηλ. να βγάλουν τα πρόσθετα ρούχα, να ελέγξουν τον εξοπλισμό τους κ.ά. Αφού οι αθλητές πάρουν τις σωστές θέσεις (ευθυγραμμιστούν) στην αφετηρία, ο αφέτης τούς δίνει την εντολή «λάβετε θέσεις», κατόπιν την εντολή «έτοιμοι» και στη συνέχεια την εκκίνηση. Αν κάποιος αθλητής ή πλήρωμα σκάφους ξεκινήσει πριν από τον ήχο του πιστολιού (ή της ύψωσης της σημαίας) του αφέτη χρεώνεται μια άκυρη εκκίνηση, και αν την επαναλάβει αποκλείεται από τον αγώνα. Για τη διευκόλυνση του έργου του και για τη διεξαγωγή ενός δίκαιου αγώνα συνεργάζεται με τους υπόλοιπους συντελεστές του αθλήματος, όπως είναι ο κριτής αφέσεως, ο διαιτητής του αγώνα, ο κριτής στροφών, ο κριτής τερματισμού κ.ά. Τέλος, ο αφέτης έχει τη δυνατότητα να καθυστερεί ή και να διακόπτει την εκκίνηση ενός αγώνα όταν διαπιστώνει ότι εξαιρετικά και απρόοπτα συμβάντα είναι δυνατόν να προκαλέσουν προβλήματα στους αθλητές.